De Prinsjesdag van Utrecht, maar dan zonder hoedjes, koets en koning. Dat is eigenlijk wat de behandeling van de Programmabegroting is voor de Utrechtse gemeenteraad. Ook anders: onze Prinsjesdag wordt maar liefst uitgesmeerd over een volle maand.
Eind september werd de Programmabegroting 2015 door het college gepresenteerd. In die begroting staan niet alleen alle budgetten voor het komende jaar, maar wordt ook kort uitgelegd wat de gemeente wil bereiken op alle verschillende terreinen, hoe ze dat willen doen en hoe ze gaan meten of het gelukt is. Alle raadsleden krijgen het 4cm dikke boek mee naar huis, maar gelukkig is het ook digitaal te lezen.
En dan begint het grote spitten: iedere woordvoeder richt zich vooral op zijn eigen hoofdstukken (ik verdiep me dus in de hoofdstukken over maatschappelijke ondersteuning, jeugd en Volksgezondheid). Je probeert wat je leest te linken aan dingen die je tijdens werkbezoeken en in je werkgroep hebt gehoord, de actualiteit, artikelen die je hebt gelezen en gewoon je eigen gezonde verstand: zijn de getallen realistisch? zijn de plannen gewenst? en passen de indicatoren en het geld daarbij? en wat zou de plannen voor de stad nog beter maken?
Het echte feest begon dit jaar op 2 oktober met de Algemene Politieke Beschouwingen. Tijdens dit debat tussen fractievoorzitters gaat het over de grote lijnen van de begroting, maar eigenlijk veel meer over de grotere ambities van iedere partij. Dat lijkt misschien weinig concreet, maar is heel interessant omdat het het meest duidelijke beeld geeft van hoe iedere partij de stad, de Utrechters, de toekomst en onze plaats in de wereld ziet – de ideologische verschillen die je niet altijd zo scherp ziet in reguliere debatten over bijvoorbeeld parkeren en de horeca.
Na dit debat volgen de verschillende Commissiebehandelingen: in 8 dagdelen, gerangschikt per onderwerp debatteren de woordvoerders over de plannen voor het komende jaar. Natuurlijk ging het deze keer veel onder de transities in de zorg, maar ik heb bijvoorbeeld ook vragen gesteld aan de wethouders over de opvang van ongedocumenteerden, over softdrugs, SOA testen en radicalisering.
En vanmiddag en vanavond is dan het echte werk: het slotdebat van de Programmabegroting. De verschillende fracties hebben moties en amendementen voorbereid op de begroting, de plannen daarin en natuurlijk voor eigen plannen die men overgenomen wil zien. Dat zijn er al met al heel wat (een van de wethouders noemde dit al vrolijk een ‘motiefestival’). In de loop van de ochtend liggen alle moties in een van de kamers van het Stadhuis uitgeprint op de Motiemarkt, waar alle raadsleden er naar hartelust door kunnen grasduinen en waar je steun kan verzamelen voor je eigen moties.
De komende middag en avond zullen alle fractievoorzitters hun bijdrage uitspreken, vragen om toezeggingen van het college en hun moties presenteren. Natuurlijk worden er, in een altijd net te krappe spreektijd, interrupties gepleegd op de ander – dat geeft op zo’n lange dag ook nog wat vuurwerk en, met een beetje geluk, een beetje humor.
Daarna volgt het college met hun antwoorden en een tweede termijn waarin we kunnen doorvragen op deze antwoorden. En helemaal aan het eind van de avond stemmen we dan over moties, amendementen en de begroting. Door de grote stroom moties op het late uur blijft het dan even oppassen dat je op het goede moment je vinger opsteekt; voor je het weet heb je voor de tegenbegroting van het CDA gestemd.
Ik besef dat er maar weinig mensen zijn die zin (of de tijd!) hebben het hele proces te volgen vandaag, maar het blijft bijzonder om deel uit te maken van ‘democratie in actie’.
Toch een stukje meekijken? http://www.utrecht.nl/gemeenteraad/raadsvergadering/vergaderingen-online/
